USA: Miliardy dolarów pomocy publicznej dla linii lotniczych

Jeśli można wymienić kraje, w których idea pomocy publicznej dla linii lotniczych znajdowała najniższą akceptację opinii publicznej, Stany Zjednoczone znajdowałyby się na szczycie tej listy. Od początku rozwoju branży lotniczej w tym kraju, trudno mówić o istnieniu przewoźnika flagowego, zamiast tego istniało szereg linii lotniczych działających na zasadach komercyjnych, co odzwierciedlało ducha słynnej amerykańskiej przedsiębiorczości. Co więcej, w ostatnich kilku latach, gdy w amerykańskich mediach pojawiały się doniesienia o takich praktykach przewoźników jak zmniejszanie wymiarów foteli, czy powszechne stosowanie overbookingu, nie brakowało głosów, że przedsiębiorczość w wydaniu linii lotniczych z kontynentu zaszła za daleko w realizowani swoich celów kosztem praw pasażerów. Sympatia większości amerykańskich pasażerów do swoich linii lotniczych była na historycznie niskim poziomie, stąd też w takim układzie trudno spodziewać się, iż opinia publiczna z entuzjazmem przyjęła konieczność finansowania z pieniędzy publicznych.

Mimo panującej niechęci, Stany Zjednoczone zdecydowały się pomóc swoim liniom lotniczym. Ostateczna decyzja o tym, że linie lotnicze ze Stanów Zjednoczonych mogą ubiegać się o pomoc publiczną zapadła 27 marca b.r., kiedy to prezydent Donald Trump podpisał akt wykonawczy CARES Act. Celem tego programu pomocowego, którego łączna wartość przekracza 2 biliony dolarów, jest zapewnienie szybkiego i bezpośredniego wsparcia finansowego dla amerykańskich pracowników, ich rodzin, niewielkich przedsiębiorstw oraz pomoc w zachowaniu miejsc prac w branżach amerykańskiej gospodarki.

Do amerykańskich linii lotniczych trafi ogółem 58 mld dolarów (61 mld wliczając w to pomoc dla podwykonawców linii lotniczych). Program pomocowy obejmuje środki na wypłaty pensji przestojowej pracownikom linii lotniczych (25 mld dolarów dla pracowników linii pasażerskich, 4 mld dolarów dla pracowników linii lotniczych cargo, 3 mld dolarów dla podwykonawców) oraz na niskooprocentowane kredyty i gwarancje kredytowe dla linii lotniczych (25 mld dolarów dla linii pasażerskich oraz 4 mld dolarów dla linii lotniczych cargo).

14 kwietnia Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych ogłosił, iż doszedł do porozumienia z 10 przewoźnikami w sprawie ich uczestnictwa w programie wspierania miejsc pracy Payroll Support Program. Inne linie lotnicze, które według doniesień zabiegały o uczestnictwo w programie, w tym ExpressJet Airlines, Mesa Airlines, Republic Airways and Spirit Airlines, nie doszły do porozumienia z rządem w tej turze negocjacji, jednak przewidują, iż uda im się ostatecznie wynegocjować przystąpienie do programu.

Struktura pomocy

Kwota wsparcia udzielonego liniom pasażerskim przez rząd wyniesie około 76 proc. wysokości wynagrodzeń oraz dodatków wypłacanych pracownikom w II oraz III kw. 2019 r. Zgodnie z porozumieniem ramowym zawartym pomiędzy Departamentem Skarbu oraz przewoźnikami, 70 proc. środków pomocowych stanowić będą bezpośrednie wpłaty pieniędzy publicznych w formie grantów, podczas gdy pozostałe 30 proc. środków będą udzielane w formie pożyczki z okresem spłaty przekraczającym 10 lat. Oprocentowanie tych pożyczek wyniesie 1 proc. ponad LIBOR w pierwszych pięciu latach oraz 2 proc. ponad LIBOR w kolejnych pięciu latach. Istnieje możliwość wcześniejszej spłaty pożyczek.

Otrzymanie pomocy publicznej przez największe linie lotnicze ze Stanów Zjednoczonych wiąże się z obowiązkiem kompensacji amerykańskich podatników poprzez wystawienie na Rząd Federalny świadectw udziałowych, warrantów na akcje lub podobnych instrumentów kapitałowych. Wysokość kompensacji ustalono na 10 proc. wartości pożyczki udzielonej przewoźnikowi, według cen akcji z zamknięcia notowań w dniu 9 kwietnia 2020 r. W ten sposób rząd stanie się znaczącym współwłaścicielem linii lotniczych, z udziałami, w zależności od przewoźnika, wahającymi się pomiędzy 0,5 a 3,3 proc. Wszystkie instrumenty kapitałowe przekazane przez linie lotnicze Departamentowi Skarbu będą świadectwami udziałowymi, których ważność wygaśnie pięć lat po dacie wystawienia i będą zawierały klauzulę zapobiegającą rozproszeniu udziałów. Zgodnie z zapisami CARES, posiadanie współwłasności w spółach nie daje Departamentowi Skarbu prawa głosu.

Alaska Airlines, wraz z należącym do siebie przewoźnikiem Horizon Air, otrzymają łącznie 992 mln dolarów wsparcia. 725 mln dolarów stanowić będzie pomoc bezpośrednia, podczas gdy 267 mln dolarów udzielone będzie w formie pożyczki. Departament Skarbu obejmie prawa nabycia 847 tys. akcji Alaska Air Group bez prawa głosu, w cenie 31,61 dolarów za akcję.

American Airlines Group Inc. (American Airlines razem z Envoy Air, Piedmont Airlines and PSA Airlines) otrzyma łącznie 5,8 mld dolarów pomocy: 4,1 mld dolarów w formie grantów oraz 1,7 mld w formie pożyczki. Rząd obejmie 13,7 mln akcji w cenie 12,51 dolarów za sztukę. Tym samym państwo zyska 3,2 proc. udziałów, stając się szóstym największym akcjonariuszem przewoźnika.

Delta Air Lines otrzymają łącznie 5,4 mld dolarów pomocy, z czego 3,8 mld dolarów w formie grantu oraz 1,6 mld dolarów w formie pożyczki. Departament Skarbu zyska prawa do nabycia w przeciągu najbliższych pięciu lat 6,4 mln akcji w cenie 24,39 dolarów za sztukę czyli około 1 proc. udziałów w spółce. Tym samym rząd stanie się 12 największym udziałowcem Delty.

JetBlue Airways otrzymają łącznie 935,8 mln dolarów pomocy od państwa, 685,1 mln w formie grantu pomocowego oraz 250,7 mln w formie pożyczki. Rząd zyska prawo nabycia 2,6 mln akcji w cenie 9,50 dolarów za sztukę.

Southwest Airlines otrzymają 3,2 mld dolarów pomocy, z czego 2,3 mld w formie grantu oraz 1 mld w formie pożyczki. Departament Skarbu zyska prawa nabycia 2,6 mln akcji w cenie 36,47 dolarów za sztukę.

United Airlines otrzymają łącznie 5 mld dolarów pomocy. Około 3,5 mld dolarów stanowić będzie bezpośredni grant, natomiast 1,5 mld dolarów udzielone zostanie w formie pożyczki. Departament Skarbu zyska prawo nabycia 4,6 mln akcji United Air-lines Holdings w cenie 31,5 dolara za sztukę.

Warunki pomocy

Zgodnie z CARES Act, wszyscy beneficjenci pomocy publicznej zobowiązani są użyć grantów pomocowych wyłącznie do pokrycia kosztów wynagrodzeń i dodatków. Pasażerskie linie lotnicze muszą przestrzegać postanowień i zasad CARES Act, takich jak powstrzymywanie się od wysyłania pracowników pracujących w Stanach Zjednoczonych na przymusowe urlopy, czy ograniczać im wysokość wynagrodzeń lub do-datków w okresie do 30 września b.r., wprowadzić ograniczenia w wynagrodzeniach kadry zarządzającej w okresie do 24 marca 2022 r., zawiesić wypłacanie dywidend oraz wstrzymanie skupywania własnych akcji (stock buybacks) do 30 września 2021 r. oraz kontynuować operowanie połączeń w rozsądnym i praktycznym zakresie przewidzianym w regulacjach Departamentu Transportu.

Porozumienie ramowe z przewoźnikami pasażerskimi było pierwszą pomocą udzieloną na podstawie CARES Act branży lotniczej w Stanach Zjednoczonych. Po ustaleniu działań skierowanych do pasażerskich linii lotniczych, Departament Skarbu ustala sposób przyznania 4 mld dolarów pomocy przewoźnikom cargo oraz 3 mld pomocy wybranym podwykonawcom pracującym dla przewoźników pasażerskich.

Prezydent Donald Trump zasugerował również 24 kwietnia, iż rząd Stanów Zjednoczonych mógłby zakupić u linii lotniczych bilety lotnicze na najbliższe cztery do pięć lat w obniżonych cenach, by w ten sposób już teraz poprawić przepływ gotówki przewoźników.

Zachęcamy do zapoznania się z raportem ZDG TOR pokazującym rolę lotnictwa w gospodarce oraz skalę globalnej pomocy dla branży, która przekroczy 100 mld USD. Raport ZDG TOR Pomoc publiczna dla linii lotniczych w czasie pandemii jest już do pobrania!