Zakłócenia GPS nad Polską nie są zagrożeniem dla lotnictwa

W ostatni czwartek (4 kwietnia) niemiecki resort obrony poinformował agencję Reuters (cyt. przez TVN24), że „utrzymujące się zakłócenia w globalnym systemie nawigacji satelitarnej są najprawdopodobniej pochodzenia rosyjskiego i wynikają z zakłóceń w widmie elektromagnetycznym, w tym pochodzących z obwodu kaliningradzkiego”.

Pod koniec marca portal Politico pisał o tym, że europejskie linie lotnicze notują coraz częstsze przypadki zakłócania sygnału GPS i jako źródło również wskazywał Obwód Królewiecki. W tekście podano także dane Eurocntol, wskazujące na 985 przypadków zakłóceń w ciągu pierwszych dwóch miesięcy tego roku, czyli siedem razy więcej niż w roku poprzednim.

GPS interference, jamming, and spoofing are increasingly affecting flights. Use our new GPS jamming map to see the problem spots and how they change over time. https://t.co/Ngz8eE1rlM pic.twitter.com/0VcZhmYtJp

— Flightradar24 (@flightradar24) March 19, 2024

– Polska Agencja Żeglugi Powietrznej na bieżąco monitoruje zagrożenia związane z zakłócaniem (jammingiem) i celowym wprowadzaniem błędów (spoofingiem) w sygnale GNSS na terenie Polski. Współpracujemy w tym zakresie z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Lotniczego EASA. PAŻP pozostaje również w kontakcie z liniami lotniczymi oraz stroną wojskową w zakresie analizy ewentualnych zagrożeń, jednocześnie nie odnotowując poważnych incydentów związanych z zakłóceniami – podkreśla Marcin Hadaj, rzecznik prasowy PAŻP.

PAŻP przypomina, że GPS jest jednym ze źródeł danych nawigacyjnych, ale nie jest wykorzystywany jako źródło jedyne. – Wszystkie loty komercyjne w Polskiej przestrzeni mogą odbyć się bez udziału nawigacji satelitarnej. Należy pokreślić, że załogi linii lotniczych doświadczające nieprawidłowości wykorzystują w nawigacji komplementarne sensory nawigacyjne (inercyjne i radiowe), które w przypadku niedostępności sygnału GPS uzupełniają się wzajemnie – podkreśla Hadaj.

Widocznym dla każdego skutkiem zakłócania sygnału GPS może być np. brak poprawnego wyświetlania trasy samolotu na podglądzie, do którego mają dostęp pasażerowie, czy brak poprawnych danych w popularnej aplikacji Flight Radar 24.

Rzecznik PAŻP dodaje przy tym, że Istotną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa odgrywają również służby kontroli ruchu lotniczego PAŻP gwarantujące, niezależne od systemów pokładowych, wsparcie nawigacyjne polegające na zapewnieniu służby dozorowania radarowego użytkownikom polskiej przestrzeni powietrznej.

The Baltic GPS Jammer is in Kaliningrad.

Fourth proof, refined dataset, second method.

Jammer seems to be stationary or atleast always on land.

Animated over time: radio horizons of the positions where planes first encounter the jammer.

Kaliningrad, Russia outlined. https://t.co/Zt99kkyOIO pic.twitter.com/jP6rfmkG5m

— Markus Jonsson (@auonsson) April 2, 2024

O tym, że pasażerowie nie mają się czego obawiać mówią także Polskie Linie Lotnicze LOT, które zaznaczają, że operatorzy cywilni mają przygotowane procedury na tego typu sytuacje. – W PLL LOT są one ujęte w Instrukcji Operacyjnej w podrozdziale dotyczącym awarii lub degradacji systemu GNSS prowadzącej do pogorszenia nawigacji/nadzoru – mówi Krzysztof Moczulski, rzecznik prasowy PLL LOT. – Dzięki bardzo dobrej bieżącej współpracy z PAŻP i ULC wszystkie operacje realizowane są bez zakłóceń – podkreśla przedstawiciel spółki.

Obecna skala zakłócania sygnału GPS nie ma bezpośredniego przełożenia na bezpieczeństwo lotów, ale to nie znaczy, że nie jest problematyczna. Wymaga bowiem większego zaangażowania personelu lotniczego, zaczynając od pilotów a na kontroli naziemnej kończąc. O tym, jak to wygląda w praktyce możemy się przekonać oglądając najnowszy materiał FlightRadar24 pokazujący pracę na pokładzie airbusa A350 linii SAS lecącego do Bangkoku.