Boeing kończy import rosyjskiego tytanu

Amerykański producent samolotów zakomunikował, że wstrzymał zakup rosyjskiego tytanu z powodu inwazji tego kraju na Ukrainę. Firma zamknęła też swoje biura inżynieryjne w Moskwie i Kijowie oraz przestała wysyłać części zamienne do samolotów użytkowanych przez rosyjskie linie lotnicze. Ale gdy inne zachodnie firmy wycofują się całkowicie z prowadzenia biznesu z Rosji, Boeing odmówił informacji, co zrobi ze swoim joint venture z dostawcą tytanu, kierowanym przez byłego kolegę Putina z wywiadu, Siergieja Czemiezowa.

Producent samolotów wiele lat temu postawił na tytan, który jest kluczowy do produkcji jego komercyjnych odrzutowców i samolotów wojskowych. W tamtym czasie Boeing ostrzegł, że zmiany geopolityczne mogą w przyszłości spowodować potencjalne problemy z dostawami. Zaletą tytanu jest to, że przy swojej niskiej wadze metal ten i jego stopy mają bardzo dużą wytrzymałość. Problemem jest jego trudna i kosztowna obróbka.

– Boeing posiada znaczne zapasy tytanu, w szczególności dzięki prowadzonej od kilku lat inicjatywie w zakresie tworzenia puli dostawców na całym świecie. Boeing zawiesił obecnie zakupy tytanu z Rosji. Zapasy tytanu i sieć alternatywnych dostawców pozwalają Boeingowi na utrzymanie nieprzerwanej produkcji samolotów cywilnych. Firma będzie nadal podejmować kroki w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju firmy w dłuższej perspektywie – brzmi oświadczenie Boeinga. Producent samolotów otrzymywał około jednej trzeciej tytanu z Rosji, a reszta pochodziła z USA, Japonii, Chin i Kazachstanu, wskazuje rzecznik prasowy Boeinga.

Tytan w każdym samolocie Boeinga

Stop tytanu jest jednym z ważnych materiałów konstrukcyjnych korpusu i ramy samolotu. Jako rodzaj materiału zmniejszającego ciężar, stop tytanu stosowany w samolotach komercyjnych i wojskowych stale wzrastał w ciągu ostatnich 50 lat, a użycie stopu tytanu w samolotach wojskowych osiągnęło od 30 do 40 proc.

Amerykański producent wykorzystuje tytan do produkcji boeinga 737, 767, 787 Dreamlinera, 777 oraz nowego, jeszcze niecertyfikowanego do lotów pasażerskich boeinga 777X. Zużycie tytanu w produkcji samolotów wzrosło wraz z wprowadzeniem nowych modeli: Airbus 380 oraz Boeing 787, gdzie 12–15 proc. konstrukcji jest wykonane z tytanu i jego stopów. Poprzednie modele zawierały 4–5 proc. tytanu w swojej konstrukcji. Ilość stopu tytanu w samolotach cywilnych może również odpowiadać za około 10 do 15 proc. całkowitego wykorzystania, wśród których płatowiec boeing 787 osiąga 15 proc., co wyznacza najwyższy rekord stopu tytanu zastosowanego w płatowcu. Nowoczesny kadłub samolotu, rury hydrauliczne, podwozie, ramy okienne kokpitu, skóra, elementy złączne, drzwi, konstrukcja skrzydła, łopatki wentylatora, łopatki sprężarki i inne części są w większości wykonane ze stopu tytanu.

Współpraca z Rosją od 1991

Partnerstwo tytanowe zaczęło się jako owoc pogłębiających się więzi gospodarczych między Wschodem a Zachodem po upadku Związku Radzieckiego w 1991 roku. Boeing dużo zainwestował w Rosji i niepodległej Ukrainie, otwierając biura dla inżynierów i pracowników obsługi klienta w obu krajach.

Podobnie jak inne firmy z branży lotniczej i kosmicznej, Boeing w ostatnich miesiącach gromadził tytan, szukając dodatkowych dostawców, gdyby Rosja zemściła się na Zachodzie za sankcje, odcinając dostawy. Metal sprowadzany z Rosji jest ceniony za wytrzymałość, lekkość i zdolność do zapobiegania korozji.

Rosyjska spółka VSMPO-Avisma w oświadczeniu stwierdziła, że "żałuje" zawieszenia umów z wieloletnim partnerem. – Obserwowaliśmy sytuację w naszym kraju i na całym świecie i byliśmy przygotowani na ten wynik – brzmi komunikat producenta tytanu. Nie ma jednak jeszcze sankcji wobec rosyjskiego dostawcy, którego 25 proc. należy do państwowego konglomeratu Rostec. Rosyjski konglomerat obronny, którego spółka stowarzyszona dostarcza Boeingowi tytan i jest w relacji 50-50 z producentem samolotów, odmówił udzielenia komentarza w tej sprawie. Zgodnie z oświadczeniem dostawca tytanu przeorientuje teraz swoją politykę sprzedażową na inne rynki. VSMPO-Avisma wytwarzała jedną trzecią całego światowego zapotrzebowania na tytan w sektorze lotniczym.

Przedstawiciele branży lotniczej i prawnicy specjalizujących się w prawie gospodarczym wskazują, że Boeing jak i inne amerykańskie firmy nadal mogą, mimo ogłoszonych nowych sankcji, importować rosyjski tytan. Jednak eskalacja wojny może spowodować, że zachodnie przedsiębiorstwa stracą dostęp do rosyjskiego eksportu tytanu, jeśli Kreml sam nałoży sankcje gospodarcze na zachodnie przedsiębiorstwa. Tymczasem europejski rywal Boeinga, Airbus, powiedział, że pozyskuje tytan bezpośrednio z Rosji, a także z innych krajów. – To (pozyskiwanie, od red.) odbywa się zgodnie ze wszystkimi obowiązującymi sankcjami i obowiązującymi przepisami dotyczącymi kontroli eksportu – oświadczył rzecznik Airbusa agencji Reutera.

Gdzie oprócz Rosji produkowany jest tytan?

Minerały tytanu są wykorzystywane do produkcji gąbki tytanowej, która zamienia się w metal do zastosowań przemysłowych. Według US Geological Survey (USGS) Chiny są największym na świecie producentem gąbki tytanowej, odpowiadając za 57 proc. światowej produkcji na poziomie 210 tys. ton w zeszłym roku. Japonia jest następna z prawie 17 proc., a następnie Rosja z prawie 13 proc. udziałów w rynku. Kazachstan wyprodukował 16 tys. ton, a Ukraina 3 700 ton. Rosja ma niskie rezerwy minerałów tytanu.