CPK podwójnego zastosowania. Skorzystają pasażerowie i wojsko

Wojna w Ukrainie oraz rosnące zagrożenie dla bezpieczeństwa państw członkowskich sprawiły, że Unia Europejska przyjęła na początku tego roku dokument Gotowość 2030 (Readiness 2030), który wyraźnie podkreśla konieczność ponownego uzbrojenia Europy. Kwestia zwiększenia uzbrojenia naszego kontynentu to z kolei to tzw. inicjatywa ReArm Europe. Ma ona zapewniać działania prowadzące do zwiększenia możliwości przemysłu obronnego oraz ułatwienia szybkiego rozmieszczania wojsk w Europie.

Realizacja tych zadań ma pochłonąć ok. 800 mld euro, z czego część zostanie udostępniona w formie pożyczek, m.in. przy zaangażowaniu Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Wszystko to sprawia, że rośnie zainteresowanie realizacją projektów podwójnego zastosowania (dual use), a więc takich, które mogą pełnić zarówno funkcje cywilne, jak i wojskowe. W Polsce wśród takich obiektów znajduje się wiele lotnisk, które już teraz próbują na nowo ułożyć współpracę z MON. Największym projektem jest jednak CPK, które ma zwiększyć możliwości logistyczne państwa w czasie pokoju i wojny – jest ono od samego początku projektowane jako obiekt dual use.

Podwójne przeznaczenie w projekcie CPK

Jak podkreśla CPK, w kontekście wymagań dual use spółka zakłada budowę infrastruktury i połączeń z transportem multimodalnym (kolej, drogi) zapewniających zdolność do pracy w trybie ciągłym oraz zgodnie ze standardami koniecznymi do obsługi sprzętu wojskowego.

Chodzi tu m.in. o takie parametry jak szerokość, długość i nawierzchnię pasów startowych, nośności płyty lotniskowej i dróg kołowania oraz rozmiary miejsc postojowych (przystosowanych do przyjęcia samolotów wielkości m.in. B777x). CPK ma zagwarantować wysoką przepustowość oraz możliwość prowadzenia operacji lotniczych w każdych warunkach meteorologicznych.

Węzeł multimodalny, łącznie z linią kolei dużych prędkości Warszawa – Łódź, jest projektowany tak, aby mógł obsługiwać logistycznie wojsko i służby zajmujące się szeroko rozumianym bezpieczeństwem, zarówno w czasie pokoju, jak i w sytuacjach kryzysowych.

Prace te są prowadzone zgodnie z unijnym Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/1328 z dnia 10 sierpnia 2021 r., określającym wymogi dotyczące infrastruktury mające zastosowanie do niektórych kategorii działań związanych z infrastrukturą podwójnego zastosowania, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady.

CPK współpracuje z wojskiem

Od samego początku projektowania nowego lotniska spółka CPK pozostaje w stałym dialogu z wojskiem. – Oznacza to, że na każdym etapie programu inwestycyjnego CPK uwzględniamy regulacje, rekomendacje i parametry infrastruktury podwójnego zastosowania dual use. Spółka CPK poczyniła szereg uzgodnień z przedstawicielami resortu obrony narodowej w zakresie wymagań dotyczących infrastruktury portu lotniczego oraz towarzyszącej infrastruktury drogowej i kolejowej – mówi Agnieszka Stefańska-Krasowska, rzeczniczka prasowa CPK.

Przypomina także, że program CPK przewiduje dostosowanie infrastruktury okołolotniskowej do spełnienia warunków dual use - magazynów, baz warsztatowych, , służb ratowniczo-gaśniczych. Chodzi również o infrastrukturę paliwową i energetyczną.

– Kolejnym aspektem jest też inwestycja w systemy cyberbezpieczeństwa CPK oraz systemy wykrywania i neutralizacji dronów – dodaje Stefańska.

Finansowanie obiektów dual use

Wydatki związane z uwzględnieniem parametrów podwójnego zastosowania nie są wyodrębnione w budżecie programu inwestycyjnego CPK. Jego finansowanie, w przypadku lotniska i węzła typu greenfield (czyli budowanych od zera), od początku zakłada budowę infrastruktury spełniającej wymogi dual use.

W Planie Wieloletnim CPK na lata 2024-2032 na realizację całości inwestycji przewidziano kwotę 131,7 mld złotych, z czego 42,7 mld zł z przeznaczeniem na sfinansowanie komponentu lotniskowego.

– Lotnisko od początku projektowane jest i budowane będzie w standardzie dual use, co finansowane jest ze środków przeznaczonych na realizację CPK. Jesteśmy jednak otwarci na każdy model finansowania rozwiązań z zakresu podwójnego zastosowania tej inwestycji. Część kosztów może zostać pokryta z funduszy Unii Europejskich. Obecna sytuacja geopolityczna stawia nowe wyzwania wobec infrastruktury cywilnej, które znalazły swoje odzwierciedlenie w ogłoszonych przez Unię Europejską strategiach na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa unii i krajów członkowskich, jak również w działaniach i celach strategicznych polskiego rządu – wyjaśnia Stefańska.

W pierwszej kolejności CPK chce jednak sięgać po środki przesunięte z KPO (Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności) oraz pochodzące z funduszu Military Mobility, którego celem jest zwiększenie mobilności wojskowej w obrębie Unii Europejskiej.

– Wcześniej nie mogliśmy z nich korzystać, bo CPK nie było elementem transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Teraz jesteśmy na mapie sieci i możemy ubiegać się o te środki zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady z 2024 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej – tłumaczy rzeczniczka. 

Zwiększanie odporności

Wykorzystanie cywilnej infrastruktury lotniskowej na potrzeby operacji wojskowych to globalny trend w zwiększaniu efektywności systemów transportowych. CPK podkreśla, że budowane lotnisko wpisuje się w tę strategię, łącząc nowoczesne rozwiązania infrastrukturalne z elastycznością operacyjną. Poprzez takie działania buduje się odporność państwa na zagrożenia.

– To przykład infrastruktury, która łączy funkcję nowoczesnego hubu lotniczego z kluczową rolą w systemie bezpieczeństwa państwa. Wojna w Ukrainie pokazała, że infrastruktura cywilna może wspierać operacje wojskowe – podkreśla Stefańska.