X-59 po pierwszym locie. To kolejny testowy naddźwiękowiec (zdjęcia)

W marcu 1969 r. w powietrze po raz pierwszy wzbił się naddźwiękowy pasażerski samolot - Concorde. To właśnie wtedy, 56 lat temu, lotnictwo komercyjne przeszło ponaddźwiękowy skok w przyszłość. Czy historia się powtórzy się w następnej dekadzie dzięki kolejnemu projektowi naddźwiękowca - X-59 Quesst? To się okaże w najbliższych latach.

Póki co pierwszy lot techniczny nowej maszyny odbył się we wtorek (28 października). X-59, za którego sterami zasiadł Nils Larson, poleciał z zakładów Skunk Works w Palmdale do pobliskiej bazy Edwards gdzie znajduje się Neil Armstrong Research Center agencji NASA. Samolot wystartował do pierwszego lotu o godzinie 8:14 czasu lokalnego i wzniósł się na wysokość ok. 3,5 km osiągając prędkość 450 km/h. Lot przebiegł dokładnie zgodnie z planem – potwierdzono wstępne właściwości pilotażowe oraz działanie systemów pomiaru danych aerodynamicznych, kończąc misję bezpiecznym lądowaniem o godzinie 9:21 czasu lokalnego w nowej bazie maszyny.

– Jesteśmy niezwykle dumni z pierwszego lotu X-59. Ten samolot jest dowodem innowacyjności i mistrzostwa naszego zespołu. Cieszymy się, że możemy stać na czele rozwoju technologii cichego lotu ponaddźwiękowego – powiedział OJ Sanchez, wiceprezes i dyrektor generalny Lockheed Martin Skunk Works.

X-59 to unikalny w swoim rodzaju statek powietrzny, zaprojektowany tak, by udowodnić możliwość lotu z prędkością ponaddźwiękową przy znacznym ograniczeniu efektu gromu dźwiękowego do łagodnego „stuknięcia”. W ten sposób projekt ma przełamać jedną z głównych barier dla komercyjnych lotów ponaddźwiękowych nad lądem, które obecnie są ograniczone z powodu hałasu. Udane próby X-59 pozwolą NASA opracować nowe normy dopuszczalnego poziomu hałasu, co otworzy drogę do nowej generacji samolotów pasażerskich i transportowych, zdolnych latać dwa razy szybciej niż współczesne maszyny.

– X-59 to symbol amerykańskiej pomysłowości. Duch odkrywania nie zna granic – to część naszego DNA: chęć, by lecieć dalej, szybciej i ciszej niż ktokolwiek wcześniej. Ten projekt umacnia pozycję Stanów Zjednoczonych jako lidera lotnictwa i może odmienić sposób, w jaki podróżują ludzie na całym świecie – powiedział Sean Duffy, pełniący obowiązki administratora NASA.

Skunk Works będzie kontynuować wstępną fazę kampanii testów w locie, ściśle współpracując z NASA przy stopniowym rozszerzaniu zakresu prędkości i wysokości przelotów X-59 w nadchodzących miesiącach. Kluczowym etapem będzie osiągnięcie przez maszynę prędkości ponaddźwiękowych, przy których możliwe będzie uzyskanie optymalnego, cichego efektu dźwiękowego. Umożliwi to NASA przeprowadzenie pomiarów akustycznych oraz testów akceptacji społecznej.

Misja Quesst

X-59 jest centralną częścią misji NASA Quesst, która koncentruje się na dostarczaniu danych, które pomogą organom regulacyjnym ponownie rozważyć przepisy zakazujące komercyjnych lotów naddźwiękowych nad lądem. Przekraczanie prędkości dźwięku nad lądem przez samoloty komercyjne zostało zakazane przez FAA (Federal Aviation Administration) w 1973. Powodem była chęć wyeliminowania gromu dźwiękowego, który negatywnie oddziałuje na ludzi i zwierzęta.

Konstrukcja, kształt i technologie pozwolą samolotowi osiągnąć te prędkości przy jednoczesnym generowaniu cichszego dźwięku. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom technicznym X-59 ma wytwarzać w czasie przekraczania prędkości dźwięku hałas nie większy niż 75 dB. To około jedna trzecia mniej niż w przypadku słynnego Concorde’a, który generował ten dźwięk na poziomie 100-110 dB. Jeśli projekt się powiedzie, FAA powinna zrezygnować z tej restrykcji.

Informacyjnie o X-59

X-59 nie jest dużym samolotem. Jego długość wynosi 30,4 m, a rozpiętość 9,0 m, a w kabinie jest miejsce tylko dla pilota. Ze względu na tę konfigurację kokpit znajduje się prawie w połowie długości samolotu i nie ma przedniej szyby. Zamiast tego zespół Quesst opracował tzw. eXternal Vision System, czyli serię kamer o wysokiej rozdzielczości zasilających monitor 4K w kokpicie.

Demonstrator ma rozwijać prędkość 1,4 Macha, czyli około 1488 km/h, lecąc na wysokości 55 000 stóp (16 764 metrów). X-59 napędzany jest pojedynczym silnikiem odrzutowym F414-GE-100 zbudowanym przez General Electric Aviation. Według zapowiedzi producentów kształt samolotu i zastosowane w nim rozwiązania technologiczne umożliwią cichy lot naddźwiękowy. Cienki, zwężający się nos X-59 stanowi prawie jedną trzecią jego długości i rozbija fale uderzeniowe, które normalnie powodowałyby tzw. bum soniczny w samolotach naddźwiękowych.