Przestrzeń powietrzna Kataru wydzielona. Po raz pierwszy w historii

Wprowadzone zmiany pozwolą Katarowi przejąć pełną kontrolę nad przestrzenią powietrzną kraju. Decyzja jest następstwem postanowień ICAO z czerwca 2021 r., kiedy to obszar został w zasadzie uzgodniony i rozpoczęto rozmowy o sposobie jego wyznaczenia i przejęcia kontroli przez Katar.

Co to oznacza dla przestrzeni powietrznej regionu?

Utworzenie FIR w Doha zmniejsza istniejącą przestrzeń powietrzną Bahrajnu i rozciąga się na wschód w kierunku Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz na północ w Iranu. ICAO zdecydowało o jego ustanowieniu w dwóch fazach. Obszar A FIR Doha to obszar „nieograniczonej wysokości”, który ma być kontrolowany przez Katar. Początkowo Strefa B będzie kontrolowana do wysokości 24 500 stóp. W ciągu dwóch lat Strefa B dołączy do Strefy A, stając się obszarem o nieograniczonej wysokości.

Decyzja jest bezprecedensowa w świecie lotnictwa komercyjnego, biorąc pod uwagę, że we współczesnej historii nie ma przykładów zmiany mapy przestrzeni powietrznej świata na kraj, który nie miał własnej przestrzeni powietrznej.

Ponieważ przestrzeń powietrzna Bahrajnu się skurczy, Katar to obszar o jednym z największych natężeń ruchu lotniczego na świecie. Ok. 70 proc. lotów do Zjednoczonych Emiratów Arabskich będzie odbywało się przez nowo wyznaczoną przestrzeń powietrzną Kataru. Rosyjska agresja na Ukrainę oraz zamknięcie tras nad tymi państwami oraz Syberią sprawia, że w najbliższych miesiącach w przestrzeni Kataru może się zwiększać także ruch tranzytowy.

Katar zyska niezależność

Dzięki nowemu własnemu „regionowi informacji powietrznej” Katar zyska nie tylko możliwość samodzielnego kontrolowania ruchu, ale też skorzysta z opłat za przeloty uiszczane przez inne linie lotnicze za korzystanie z jego przestrzeni powietrznej.

Przez dziesięciolecia niebo nad Bliskim Wschodem było podzielone w dość nietypowy sposób. Bahrajn, najmniejsze ze wszystkich państw Zatoki, sprawował kontrolę nad większością przestrzeni w ramach FIR Bahrain rozciągającą się od Kuwejtu, przez większość obszaru Zatoki po granice ZEA. Był to efekt ustaleń z roku 1971, kiedy Bahrajn uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii.

Następstwa blokady dyplomatycznej

W 2017 r. nagle nałożona blokada dyplomatyczna Kataru po raz pierwszy zwróciła uwagę na nietypowy rozkład przestrzeni powietrznej w Zatoce. Podczas gdy Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska i Egipt przyłączyły się do Bahrajnu, ogłaszając natychmiastowe zamknięcie ich przestrzeni powietrznej dla wszystkich samolotów zarejestrowanych w Katarze (co później okazało się naruszeniem konwencji chicagowskiej ICAO), to ogłoszenie zamknięcia bahrajńskiej przestrzeni powietrznej było najbardziej krytyczne dla lotów do i z Kataru.

Napięcie w regionie rosło od 5 czerwca 2017 r., kiedy to Arabia Saudyjska zerwała stosunki dyplomatyczne i konsularne z Katarem, oskarżając go o wspieranie terroryzmu. W ślad za Rijadem poszły Zjednoczone Emiraty Arabskie, Egipt i Bahrajn. Później na taki krok zdecydowały się Jemen, Libia i Malediwy. Państwa te zastosowały wobec Kataru sankcje polegające na blokadzie połączeń morskich i ruchu lotniczego.

Blokada Kataru odbiła się na narodowym przewoźniku lotniczym tego kraju. Prezes Qatar Airways Akbar Al Baker wzywał ONZ, by uznał blokadę za nielegalną i krytykował Arabię Saudyjską, ZEA oraz Bahrajn za zamknięcie przestrzeni powietrznej dla katarskich samolotów.

Dostrzegając ryzyko kontrolowania nieba przez inny kraj, w 2018 r. Katar przyspieszył swoją formalną propozycję do ICAO dotyczącą ustanowienia jego przestrzeni powietrznej.