Prawa pasażerów. Nowy wyrok na niekorzyść podróżnych

W 2021 r. linie TAS realizowały rejs między portem lotniczym Kolonia-Bonn a grecką wyspą Kos. Rejs doznał opóźnienia wynoszącego 3 godziny i 49 minut, które wynikało z wielu przyczyn, ale głownie z braku personelu portu lotniczego Kolonia-Bonn do załadunku bagaży do luku statku powietrznego.

Pewna liczba pasażerów, których dotyczyło to opóźnienie, scedowała swoje ewentualne prawa do odszkodowania na firmę zajmującą się odszkodowaniami, Flightright. Przedsiębiorstwo wniosło skargę̨ przeciwko liniom TAS do sadu niemieckiego, podnosząc, że za opóźnienie winne są linie lotnicze realizujące lot, wskazując, że przewoźnik nie może zasłaniać się nadzwyczajnymi okolicznościami, które wyłączają linie lotnicze z konieczności wypłaty odszkodowania.

Zgodnie z prawem Unii, przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania, jeśli samolot wylądował w porcie docelowym ponad trzy godziny po rozkładowym czasie lądowania, jeżeli jest w stanie dowieść, że opóźnienie było spowodowane zaistnieniem „nadzwyczajnych okoliczności”, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Sąd niemiecki, przed którym toczy się spór, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym, czy niewystarczająca liczba pracowników operatora portu lotniczego odpowiedzialnego za załadunek bagaży do samolotów może stanowić́ „nadzwyczajną okoliczność”. Pytanie prejudycjalne pozwala sadom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę̨ ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego, gdyż to do sądu krajowego należy rozstrzygniecie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Wydane orzeczenie wiąże inne sądy krajowe, które spotykają się z podobnym problemem.

Wysoki Sąd udzielił odpowiedzi twierdzącej na to pytanie: okoliczność, iż liczba członków personelu operatora portu lotniczego odpowiedzialnego za załadunek bagaży do samolotów jest niewystarczająca, może stanowić „nadzwyczajną okoliczność”, która występuje wówczas, gdy, po pierwsze, dane zdarzenie – ani ze względu na swój charakter, ani ze względu na swoje źródło – nie jest właściwe dla normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego, a po drugie, pozostaje poza zakresem jego skutecznej kontroli.

To do sądu niemieckiego należy ocena, czy powyższe przesłanki zostały spełnione. W związku z tym sąd ten będzie musiał, po pierwsze, ocenić, czy w niniejszej sprawie nieprawidłowości stwierdzone w czynnościach załadunku bagaży należy uznać za uogólnione. Gdyby tak było, owe nieprawidłowości nie mogłyby stanowić zdarzenia, które wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego. Po drugie, będzie musiał ocenić, czy nieprawidłowości te nie pozwalają liniom TAS na skuteczne nad nimi panowanie. Nie miałoby to miejsca, gdyby przewoźnik był uprawniony do sprawowania rzeczywistej kontroli nad operatorem tego portu lotniczego.

Nawet gdyby sąd niemiecki stwierdził, że rozpatrywany brak personelu stanowi „nadzwyczajną okoliczność”, to linie TAS będą musiały jeszcze – aby uwolnić się od ciążącego na nich obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom – wykazać, że zaistniałej sytuacji nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie racjonalne środki oraz, że podjęto środki zaradcze, które miały uniknąć zdarzeniu.