NIK o restrukturyzacji LOT: Bez inwestora się nie obejdzie

Jednocześnie NIK krytycznie ocenia proces restrukturyzacji PLL LOT prowadzony w okresie poprzedzającym udzielenie pomocy publicznej. Ustalenia kontroli wskazują, że przychody i koszty planowano nierealnie, a kolejne programy restrukturyzacji tworzono bez dogłębnej analizy przyczyn niepowodzenia wcześniejszych działań. Corocznie ponoszone straty spółka pokrywała sprzedając posiadany majątek. Gdy tego majątku zabrakło, trzeba było oddać się w ręce wierzycieli. To wyłącznie im LOT zawdzięcza, że nie został postawiony w stan upadłości.

Pomoc publiczna to za mało

Udzielona PLL LOT pomoc publiczna w kwocie 527 mln zł uchroniła spółkę przed upadłością,, a podjęte w zaakceptowanym przez Komisję Europejską planie restrukturyzacji działania przyniosły poprawę wyników. Ale sytuacja narodowego przewoźnika wciąż jest poważna i bez znalezienia inwestora szanse na przetrwanie LOT-u są niewielkie.

Plan restrukturyzacji realizowany od 2013 roku przyniósł częściową poprawę sytuacji finansowej, jednak w ocenie NIK wyniki wciąż nie dają podstaw do tego by sądzić, że spółka w przyszłości zacznie generować zyski.

Jednocześnie objęty kontrolą etap realizacji planu restrukturyzacji wskazał na jego istotne słabości. Przyjęto zbyt optymistyczne założenia dotyczące możliwości realizacji części zaplanowanych działań oraz osiągnięcia części założonych efektów ekonomicznych. Dodatni wynik finansowy spółki z działalności podstawowej w 2014 roku był skutkiem zarówno działań restrukturyzacyjnych, jak też odłożenia w czasie części planowanych działań (np. nie zwrócono samolotów Embraer i B737). Koszty te będą musiały być poniesione w kolejnych latach. Uzyskaniu zysku sprzyjały także spadki cen ropy w wysokości nienotowanej od przełomu lat 2008-2009.

Słabe strony polskiego przewoźnika

W ocenie NIK dużym zagrożeniem dla działalności LOT jest fakt, że wiele słabości wskazanych w analizie wciąż jest aktualnych (w szczególności brak nieobciążonych aktywów i wysokie zadłużenie, obciążające spółkę bardzo wysokimi kosztami jego obsługi, brak nowoczesnego samolotu wąskokadłubowego z rodziny A319/A320 lub B737, wykorzystywanie nieefektywnych samolotów regionalnych E170-195).

Analiza działalności spółki w okresie objętym kontrolą wskazuje, że najpoważniejszym problemem przewoźnika jest niewystarczający w stosunku do ponoszonych kosztów poziom przychodów, a w szczególności stale obniżający się poziom wskaźnika osiąganych wpływów przypadających na jednego pasażera. To powoduje, że głównym sposobem zwiększenia zysku pozostaje istotne zwiększenie liczby sprzedawanych biletów. Krytyczny okres dla działalności LOT to I połowa 2016 roku, kiedy linia staje przed koniecznością uruchomienia nowych połączeń, których przygotowanie i wdrożenie wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów. Kluczową kwestią pozostaje znalezienie źródeł finansowania rozwoju.

Tymczasem udzielenie kolejnej pomocy publicznej nie jest już możliwe, a prowadzone do tej pory próby znalezienia inwestora okazują się nieskuteczne. Zdaniem NIK wynika to z niezwykle trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej spółki. W ocenie NIK istnieje ryzyko, że wysokość udzielonej pomocy była zbyt mała, by przywrócić przewoźnikowi długookresową zdolność do konkurowania na rynku i zapewnić środki niezbędne dla sfinansowania rozwoju oraz kontynuacji działalności.